4 സന്തോഷ ഹോർമോണുകളും മാനസികാരോഗ്യവും

മാനസികാരോഗ്യത്തിന് ഇവയുടെ പ്രാധാന്യം

ഈ നാല് ഹാപ്പി ഹോർമോണുകളും ശരിയായി പ്രവർത്തിക്കുമ്പോൾ മാനസിക ആരോഗ്യം നല്ലതായിരിക്കും.

എൻഡോർഫിൻ → മാനസിക സമ്മർദവും വേദനയും കുറയ്ക്കുന്നു → ഉത്സാഹം & സന്തോഷം നൽകുന്നു.

ഡോപാമിൻ → പ്രേരണ ജീവിച്ചിരിപ്പിക്കുന്നു → നിരാശയും വിരസതയും ഒഴിവാക്കുന്നു.

സെറോട്ടോണിൻ → മനോസ്ഥിതി സ്ഥിരപ്പെടുത്തുന്നു → വിഷാദവും മൂഡ് സ്വിങുകളും തടയുന്നു.

ഓക്സിറ്റോസിൻ → അടുപ്പവും സ്‌നേഹവും നൽകുന്നു → ഏകാന്തതയും സാമൂഹിക ഭയവും കുറയ്ക്കുന്നു.

ഒരു നല്ല വ്യായാമം, ഒരാൾക്കു നൽകുന്ന ഒരു ആലിംഗനം, അല്ലെങ്കിൽ ചെറിയൊരു വിജയം പോലും നമ്മെ എത്ര വേഗം സന്തോഷിപ്പിക്കുന്നുവെന്ന് ശ്രദ്ധിച്ചിട്ടുണ്ടോ? അതാണ് നമ്മുടെ ശരീരത്തിലെ “സന്തോഷ ഹോർമോണുകളുടെ” മായാജാലം. ഇവയാണ് നമ്മുടെ മനസിനെയും വികാരങ്ങളെയും സംതുലിതമാക്കുന്ന സ്വാഭാവിക രാസവസ്തുക്കൾ.

ഇപ്പോൾ നമുക്ക് ഇവയിൽ പ്രധാനപ്പെട്ട നാല് ഹോർമോണുകളെയും അവയെ എങ്ങനെ ദിനംപ്രതി വർദ്ധിപ്പിക്കാമെന്നതും നോക്കാം.

പ്രധാന നാല് സന്തോഷ ഹോർമോണുകൾ

1. എൻഡോർഫിൻ – വ്യായാമവും വേദനാശമനവും

• ശാരീരിക ചലനങ്ങളിൽ (ഓട്ടം, നൃത്തം, വർക്ക്‌ഔട്ട്) പുറത്തിറങ്ങുന്നു.

• സ്വാഭാവിക വേദനാശമനികൾ പോലെ പ്രവർത്തിച്ച് “റണ്ണേഴ്‌സ് ഹൈ” നൽകുന്നു.

 വ്യായാമം, ചിരി എന്നിവയിലൂടെ എൻഡോർഫിൻ റിലീസ് ആകുന്നു.

2. ഡോപാമിൻ – നേട്ടവും പ്രതിഫലവും

• നിങ്ങൾ ചില ലക്ഷ്യങ്ങൾ നേടുമ്പോൾ, അംഗീകാരം ലഭിക്കുമ്പോൾ പുറപ്പെടുന്നു.

• പ്രേരണ, പഠനം, ആനന്ദം എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

• ജിവിതത്തിൽ പ്രതിഫലം, പുരോഗതി ഒക്കെ കിട്ടുമ്പോൾ dopamine release ആകുന്നു.

3. സെറോട്ടോണിൻ – മനോസ്ഥിതിയും ക്ഷേമവും

• മറ്റുള്ളവരെ സഹായിക്കൽ, നന്ദി പ്രകടനം, ധ്യാനം, സൂര്യപ്രകാശം എന്നിവയിൽ വർദ്ധിക്കുന്നു.

• മാനസികാവസ്ഥയെ സംതുലിതമാക്കുന്നു, വിഷാദം കുറയ്ക്കുന്നു, അന്തരിക ശാന്തി നൽകുന്നു.

സഹായിക്കുമ്പോൾ, നന്ദി, സമാധാനമുള്ള മനസ്സ് ഒക്കെ സെറോട്ടോണിൻ റിലീസ് ചെയ്യാൻ കാരണമാകുന്നു.

4. ഓക്സിറ്റോസിൻ – സ്‌നേഹവും സാമൂഹികബന്ധവും

• വിശ്വാസം, ബന്ധങ്ങൾ, ഹഗ്, സൗമ്യത, സ്‌നേഹം എന്നിവയിലൂടെ പുറപ്പെടുന്നു.

• പെട്ടെന്ന് അനുഭവപ്പെടുന്ന അടുപ്പവും സുരക്ഷിതത്വവും നൽകുന്നു.

സ്നേഹം, സൗഹൃദം, കരുണ ഒക്കെ ഉള്ളപ്പോൾ ഓക്സിറ്റോസിൻ റിലീസ് ചെയ്യുന്നു.

മാനസികാരോഗ്യം ഉറക്കം, ഭക്ഷണം, ജീവിതാനുഭവങ്ങൾ, പരിസ്ഥിതി എന്നിവയിലെയും ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. പക്ഷേ ഈ നാല് ഹോർമോണുകൾ ആണ് സന്തോഷകരമായ, സ്ഥിരമായ മനസ്സിന്റെ അടിസ്ഥാനം.

സന്തോഷ ഹോർമോണുകൾ വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ ഒരു ദിവസചര്യ

രാവില

സൂര്യപ്രകാശം (15–20 മിനിറ്റ്) → സെറോട്ടോണിൻ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.

വ്യായാമം / യോഗ → എൻഡോർഫിൻ പുറപ്പെടുന്നു.

ചെറിയൊരു ലക്ഷ്യം വെക്കുക → ഡോപാമിൻ സജീവമാക്കുന്നു.

ഉച്ച

സമതുലിത ഭക്ഷണം (പ്രോട്ടീൻ, പഴങ്ങൾ, കടുക്, തൈര്) → സെറോട്ടോണിൻ & ഡോപാമിൻ.

ചെറിയ ഇടവേള – നടക്കുക, ചിരിക്കുക → എൻഡോർഫിൻ + ഓക്സിറ്റോസിൻ.

ആരെയെങ്കിലും സഹായിക്കുക / നന്ദി പ്രകടനം → സെറോട്ടോണിൻ + ഓക്സിറ്റോസിൻ.

വൈകുന്നേരം

ഓട്ടം / ഡാൻസ് / നടത്ത് → എൻഡോർഫിൻ.

ചെറിയ നേട്ടങ്ങൾ ആഘോഷിക്കുക → ഡോപാമിൻ.

പ്രിയപ്പെട്ടവരുമായി ബന്ധപ്പെടുക → ഓക്സിറ്റോസിൻ.

രാത്രി

ധ്യാനം / നന്ദി എഴുത്ത് → സെറോട്ടോണിൻ.

മൊബൈൽ ടിവി സ്ക്രീൻ സമയം നിയന്ത്രിക്കുക → ഡോപാമിൻ നിയന്ത്രണം.

7–8 മണിക്കൂർ ഉറക്കം → എല്ലാം സ്വാഭാവികമായി പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നു.

പരമ്പരാഗത / ആത്മീയ രീതികൾ

പ്രാണായാമം → സെറോട്ടോണിൻ + എൻഡോർഫിൻ.

ഭക്തി / കീര്ത്തനം / മന്ത്രജപം → ഓക്സിറ്റോസിൻ + സെറോട്ടോണിൻ.

സേവ (സ്വാർത്ഥരഹിത സേവനം) → സെറോട്ടോണിൻ + ഓക്സിറ്റോസിൻ.

ഓർക്കാൻ ലളിതമായ സൂത്രം

• വ്യായാമം + സൂര്യപ്രകാശം = എൻഡോർഫിൻ + സെറോട്ടോണിൻ

• ചെറിയ ലക്ഷ്യങ്ങൾ = ഡോപാമിൻ

• സ്‌നേഹം + ബന്ധം + സഹായം = ഓക്സിറ്റോസിൻ + സെറോട്ടോണിൻ 

• ഈ നാല് സന്തോഷ ഹോർമോണുകളെയും ദിവസേന പോഷിപ്പിച്ചാൽ, നിങ്ങളുടെ മനസ്സ് കൂടുതൽ ലളിതം, ശാന്തം, സമ്മർദ്ദത്തെ നേരിടാൻ ശേഷിയുള്ളതുമാകും.