विद्यारंभ

यहाँ घर में सरस्वती पूजा और विद्यारंभ (अक्षरारंभ) के नियमों।

पूजा की प्रक्रिया

पूजा वाले कमरे को साफ़ करके वहाँ एक चौकी/पीठ पर रेशमी कपड़ा बिछाएँ। उस पर सरस्वतीजी की तस्वीर रखें।

सफेद या रेशमी कपड़े पर विद्यार्थियों की किताबें, पेन आदि रखें और इन्हें सफेद वस्त्र से ढँक दें।

फूलों, माला आदि से सजाएँ। तीन दीपक जलाएँ — एक गुरु के लिए (बाएँ), एक गणपति के लिए (दाएँ), और एक देवी सरस्वती के लिए (बीच में या चित्र के पास)।

नैवेद्य में अवल (चिवड़ा), मुरमुरे, गुड़, फल, मिश्री, किशमिश, शहद, घी, आदि चढ़ाएँ।

गुरु, गणपति, सरस्वती, वेदव्यास और दक्षिणामूर्ति — इन पाँचों को नैवेद्य अर्पित करें।

मंत्र जाप करें:

गुरु: "गुम् गुरुभ्यो नमः"

गणपति: "गं गणपतये नमः"

सरस्वती: "सं सरस्वत्यै नमः"

अन्य देवी स्तोत्र एवं मन्त्रों का भी जाप करें।

नवमी और विजयदशमी पर विशेष विधि

महानवमी की सुबह, अपने औज़ार, उपकरण, किताबें पूजा के लिए समर्पित करें। इन्हें चंदन, कुमकुम और चावल के आटे से सजाएँ। पेन आयुध पूजा में न रखें, बल्कि किताबों की पूजा के साथ रखें।

वाहन (गाड़ी) की भी पूजा करें — पत्तियों, चंदन, कुमकुम, जल, फूल, अक्षत एवं तिलक लगाएँ।

विजयदशमी की सुबह पूजा के बाद किताबें और औज़ार उठाकर एक पाठ करें।

पुष्पार्चन (फूल अर्पण) और दीप-आरती करें। “ॐ हरिश्री गणपतये नमः अविघ्नमस्तु” (ओम हरिश्री गणपतये नमः अविघ्नमस्तु) लिखना शुरू करें। फिर अक्षरमाला (अक्षर) लिखकर या पढ़कर विद्यारंभ करें। चावल छूकर पूजा पूर्ण करें।

विद्यारंभ (अक्षरारंभ) के लिए आयु

तीन वर्ष की आयु सबसे उत्तम मानी जाती है। दो वर्ष छह महीने पूरे हो जाने के बाद की विजयदशमी भी उपयुक्त है। तीन साल पूरे नहीं होने चाहिए। अगर विजयदशमी इस उम्र में न मिल पाए, तो ज्योतिषी से शुभ मुहूर्त पूछकर करें।

पूजा में प्रयुक्त फूल

भद्रकाली को लाल, लक्ष्मी को पीले तथा सरस्वती को सफेद फूल चढ़ाना श्रेष्ठ होता है।

चेथी, गुड़हल, नंद्यावर्त, तुलसी, अरली, कमल का फूल भी चढ़ा सकते हैं।

मंदिर में पूजा

यदि मंदिर में पूजा करते हैं, तो नौ दिनों तक सुबह-शाम दर्शन और प्रार्थना अपेक्षित है। केवल किताबें रखकर लौटना पर्याप्त नहीं; शक्ति प्राप्त करने को श्रद्धापूर्वक पूरे मन से प्रार्थना करें।

शरद नवरात्रि

एक वर्ष में चार नवरात्रि होती हैं। चैत्र, शरद, माघ गुप्त और आषाढ़ गुप्त नवरात्रि।

माघ गुप्त नवरात्रि - (जनवरी-फरवरी), चैत्र नवरात्रि - (मार्च-अप्रैल), आषाढ़ गुप्त नवरात्रि - (जून-जुलाई)

अश्वयुज (शरद) नवरात्रि - (सितंबर-अक्टूबर)।

माघ और आषाढ़ गुप्त नवरात्रि हैं। गुप्त का अर्थ है रहस्य। तांत्रिक अपनी तंत्र शक्ति बढ़ाने के लिए असम के कामाख्या मंदिर जैसे शक्तिपीठों पर गुप्त पूजा करते हैं।

चैत्र नवरात्रि (वसंत नवरात्रि) उत्सव उत्तर भारत में राम नवमी - भगवान राम के जन्मदिन के रूप में भी मनाया जाता है।

बंगाल, असम, ओडिशा और त्रिपुरा में शरद नवरात्रि समारोह में दुर्गा पूजा और काली पूजा है, जो बड़ी दुर्गा मूर्तियों, संगीत, वाद्य, नृत्य, एक-दूसरे को रंग लगाने और मिठाइयों के आदान-प्रदान के साथ सुंदर पंडालों में मनाई जाती है।

उत्तर प्रदेश, बिहार, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र और राजस्थान में नवरात्रि (देवी दुर्गा की 9 दिवसीय पूजा) रामलीला, दशहरा - राम-रावण युद्ध का पुनः मंचन, तथा अंतिम दिन रावण के पुतले का दहन, तथा आयुध पूजा और विजयादशमी के साथ मनाई जाती है।  

गुजरात में लोग नृत्य और संगीत के साथ गरबा और डांडिया मनाने के लिए 9 रातों तक एकत्र होते हैं। 

दक्षिण भारत (कर्नाटक, तमिलनाडु, आंध्र प्रदेश) गोलू - खिलौनों और देवी-देवताओं की मूर्तियों को सजाया और पूजा जाता है। आयुध पूजा - औज़ारों, वाहनों, पुस्तकों और आजीविका के साधनों की पूजा की जाती है।

केरल में सरस्वती पूजा, पुस्तकों, वाद्य यंत्रों और काम के औज़ारों के साथ की जाती है। विद्यारम्भ - विजयादशमी के दिन बच्चे लिखना सीखना शुरू करते हैं। केरल में सरस्वती पूजा को अधिक महत्व दिया जाता है और इसका आशीर्वाद केरल के लिए अद्वितीय है। आज भी, केरल भारत में शिक्षा के क्षेत्र में अग्रणी है।

शरद नवरात्रि के दौरान देवी दुर्गा के नौ रूपों (नव दुर्गा) की पूजा की जाती है:

1. शैलपुत्री

2. ब्रह्मचारिणी

3. चंद्रघंडा

4. कुष्मांडा

5. स्कंदमाता

6. कात्यायनी

7. रात्रिकाल

8. महागौरी

9. सिद्धिदात्री

प्रथमं शैलपुत्रीति द्वितीयं ब्रह्मचारिणी।

तृतीयं चन्द्रघण्टेति कूष्माण्डेति चतुर्थकम्॥

पञ्चमं स्कन्दमातेति षष्ठं कात्यायनीति च।

सप्तमं कालरात्रि इति महागौरीति चाष्टमम्॥

नवमं सिद्धिदात्रि इति प्रोक्ता नवदुर्गाः प्रकीर्तिताः॥

नवरात्रि मंत्र जप के लिए सर्वोत्तम समय है। पुराणों के अनुसार, सभी नौ दिन पूजा और मंत्र जप के लिए सर्वोत्तम हैं। नवरात्रि व्रत के साथ मंत्र जप अधिक फलदायी होता है। नौ दिनों तक जपने वाले मंत्र, जप की संख्या, जप के साथ पहने जाने वाले वस्त्रों के रंग और मंत्रों के फल नीचे दिए गए हैं। ये मंत्र 'दश महाविद्या' से लिए गए हैं।

नवरात्रि के नौ दिन कल से शुरू हो रहे हैं।

पहले दिन गुड़ी पड़वा देवी शैलपुत्री की पूजा के लिए समर्पित है।

मंत्र -

ॐ ह्रीं नम: 108 बार, 2 बार, लाल कपड़े पर। परिणाम: पापों की शांति।

दूसरा दिन, सर्व सिद्धि योग, मां ब्रह्मचारिणी की पूजा

मंत्र -

ॐ वेदात्मकाय नमः। 336 बार, 2 बार। श्वेत वस्त्र। परिणाम: मानसिक शांति।

तीसरा दिन, सर्व सिद्धि योग, देवी चंद्रघंडा की पूजा

मंत्र -

ॐ त्रिं शक्त्ये नमः। प्रत्येक का 108 बार, 3 बार। श्वेत वस्त्र धारण करें। कमर के पास तुलसी रखकर जप करने से अधिक लाभ होता है। परिणाम: श्राप और अनिष्ट दूर होते हैं।

चौथे दिन देवी कुष्मांडा की पूजा

मंत्र -

ॐ स्वस्थाय नमः। 241 प्रत्येक, 2 बार। उत्तर दिशा की ओर मुख करके जप करने से लाभ होता है। श्वेत वस्त्र धारण करें। परिणाम: पारिवारिक सुख-शांति।

पाँचवाँ दिन, रवि योग, देवी स्कंदमाता की पूजा

मंत्र -

ॐ भुवनेश्वर्ये नमः। 108 बार, 3 बार। लाल वस्त्र। फल: इच्छित कार्य की सिद्धि।

छठे दिन देवी कार्तियानी की पूजा

मंत्र -

ॐ महायोगिनाय नमः। 241 प्रत्येक, 2 बार। पूर्व दिशा की ओर मुख करके जप करने से लाभ होता है। लाल वस्त्र। फल: उपासना की शक्ति प्राप्त होती है, ईश्वर का आशीर्वाद प्राप्त होता है।

सातवां दिन: देवी कालरात्रि (देवी शुभम्करी) की पूजा

मंत्र -

ॐ समप्रियाय नमः। 336 प्रत्येक, दिन में दो बार। दीप जलाकर जप करने से लाभ होता है। श्वेत वस्त्र धारण करें। फल: समृद्धि, दरिद्रता दूर होती है और धन की प्रचुरता होती है।

अष्टमी, देवी महागौरी की पूजा

मंत्र -

ॐ त्रिकोणस्थाय नमः। 108 बार, 3 बार। लाल वस्त्र। परिणाम: आकर्षण शक्ति, सामाजिक अनुग्रह, सार्वजनिक मान्यता।

नवमी के दिन मां सिद्धिदात्री की पूजा की जाती है।

मंत्र -

ॐ त्रिपुरात्मकाय नमः। 244 प्रत्येक, 2 बार। श्वेत वस्त्र। परिणाम: परेशानियों, चिंताओं से मुक्ति, इच्छित वस्तुओं से लाभ।

घरों में किये जाने वाले सामान्य अनुष्ठान -

1. पवित्रता - घर और पूजा कक्ष को साफ करें।

2. घटस्थापना/कलशस्थापना - जल, आम के पत्ते, नारियल कलश में रखें और देवी का आह्वान करें।

3. दीप जलाना - अष्टदीपम/नवदीपम जलाने की प्रथा।

4. देवी स्तुति - देवी के 108 नामों (अष्टोत्र) या सहस्रनाम का जाप करें। प्रतिदिन ॐ ऐं ह्रीं क्लीं चामुण्डायै विच्चे का जाप करें। दुर्गा सप्तशती (मार्कंडेय पुराण से देवी महात्म्य) का पाठ करें।

5. नैवेद्य - खीर, मिठाई, फल, गन्ना, शहद, दूध आदि अर्पित करें।

6. दीप पूजन करें।

देवी दुर्गा ध्यान मंत्र

ॐ सर्वमंगल मांगल्ये शिवे सर्वार्थ साधिके । शरण्ये त्र्यम्बके गौरि नारायणि नमोऽस्तुते ॥

दुर्गा गायत्री मंत्र

ॐ कात्यायन्यै च विद्महे कन्यकुमार्यै धीमहि । तन्नो दुर्गि: प्रचोदयात् ॥

दुर्गा का श्लोक 

या देवी सर्वभूतेषु शक्तिरूपेण संस्थिता । नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः ॥

दुर्गा मंत्र -

ॐ ऐं ह्रीं क्लीं चामुण्डायै विच्चे ॥

ശരദ് നവരാത്രി

നാല് നവരാത്രികൾ ആണ് ഒരു വർഷം ഉള്ളത്. ചൈത്ര, ശരദ്, മാഘ ഗുപ്ത, അഷാഢ ഗുപ്ത നവരാത്രികൾ.

മാഘ ഗുപ്ത നവരാത്രി – (ജനുവരി–ഫെബ്രുവരി), ചൈത്ര നവരാത്രി – (മാർച്ച്–ഏപ്രിൽ), അഷാഢ ഗുപ്ത നവരാത്രി – (ജൂൺ–ജൂലൈ)

ആശ്വയുജ (ശരദ്) നവരാത്രി – (സെപ്റ്റംബർ–ഒക്ടോബർ).

മാഘ, അഷാഢ എന്നിവ ഗുപ്ത നവരാത്രികൾ ആണ്. ഗുപ്ത് എന്നാൽ രഹസ്യം എന്നർത്ഥം. താന്ത്രികർ തന്ത്ര ശക്തി കൂട്ടാൻ രഹസ്യ പൂജകൾ ആസാമിലെ കാമാഖ്യ ക്ഷേത്രം പോലുള്ള ശക്തിപീഠങ്ങളിൽ പോയി ചെയ്യുന്നു.

ചൈത്ര നവരാത്രി (വസന്തകാല നവരാത്രി) ആഘോഷങ്ങൾ ഉത്തരേന്ത്യയിൽ രാമനവമി – രാമന്റെ ജന്മദിനം ആയും ആഘോഷിക്കുന്നു.

ശരദ് നവരാത്രികൾ പൊതു ജനങ്ങൾ വൻ ഉത്സവങ്ങൾ ആയി ആഘോഷിക്കുന്നു. ബംഗാളിൽ കാളി പൂജയായും, നോർത്ത് ഇന്ത്യയിൽ ദസറ ആയും, കേരളം പോലുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ നവരാത്രിയുടെ അവസാന ദിവസങ്ങളിൽ പൂജവപ്പും വിദ്യാരംഭം ഒക്കെ ആയും, ഗുജറാത്തിൽ ഗർഭ ആയും ഒക്കെ ആഘോഷിക്കുന്നു.

ശരദ് നവരാത്രി (ശരത്കാല നവരാത്രി) ആഘോഷങ്ങൾ ബംഗാൾ, അസം, ഒഡീഷ, ത്രിപുരയിൽ ദുർഗ്ഗാപൂജ – കാളിപൂജ ഭംഗിയാർന്ന പണ്ഡലുകളിൽ വലിയ ദുർഗ്ഗാ പ്രതിമകളും വാദ്യാഘോഷങ്ങളും നൃത്തവും പരസ്പരം നിറങ്ങൾ തേച്ചും മധുര പലഹാരങ്ങൾ കൈമാറിയും ഒക്കെ ആഘോഷിക്കുന്നു.

ഉത്തർപ്രദേശ്, ബിഹാർ, മധ്യപ്രദേശ്, മഹാരാഷ്ട്ര രാജസ്ഥാനിൽ നവരാത്രി (ദുർഗ്ഗാദേവിയുടെ 9 ദിവസത്തെ പൂജ) രാമലീല, ദസറ – രാമ-രാവണ യുദ്ധാവിഷ്കാരം, അവസാന ദിവസം രാവണൻ്റെ രൂപം കത്തിക്കൽ എന്നിവയോട് കൂടി അയുധപൂജയും വിജയദശമിയും ആഘോഷിക്കുന്നു. 

ഗുജറാത്തിൽ ഗർബ, ഡാൻഡിയ – മുഴുവൻ 9 രാത്രിയും ജനങ്ങൾ കൂട്ടംകൂടി നൃത്തവും സംഗീതവും ആയി ആഘോഷിക്കുന്നു. 

ദക്ഷിണേന്ത്യ (കർണാടക, തമിഴ്നാട്, ആന്ധ്ര) ഗൊളു – കളിപ്പാട്ടങ്ങളും ദേവിമൂർത്തികളും അലങ്കരിച്ച് വെച്ച് ആരാധിക്കുന്നു അയുധപൂജ – ഉപകരണങ്ങൾ, വാഹനങ്ങൾ, പുസ്തകങ്ങൾ, ഉപജീവനോപാധികൾ പൂജിക്കുന്നു.

കേരളത്തിൽ സരസ്വതി പൂജ (പൂജവപ്പ്) – പുസ്തകങ്ങൾ, സംഗീതോപകരണങ്ങൾ, തൊഴിൽോപകരണങ്ങൾ വെച്ച് പൂജിക്കുന്നു. വിദ്യാരംഭം (എഴുത്തിനിറുത്തൽ) – വിജയദശമി ദിവസം കുട്ടികൾക്ക് എഴുത്തുപഠനം ആരംഭിക്കുന്നു. സരസ്വതി പൂജക്ക്   കൂടുതൽ പ്രാധാന്യം കൊടുക്കുന്നത് കേരളത്തിൽ ആണ്, അതിൻ്റെ അനുഗ്രഹം കേരളത്തിന് പ്രത്യേകമായി ഉണ്ട് താനും. വിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ ഇന്നും കേരളം തന്നെ ആണ് ഇന്ത്യയിൽ മുന്നിൽ.

ശരദ് നവരാത്രിയിൽ ദുർഗ്ഗാദേവിയുടെ നവരൂപങ്ങൾ (നവദുർഗ്ഗകൾ) ആരാധിക്കപ്പെടുന്നു:

1. ശൈലപുത്രി

2. ബ്രഹ്മചാരിണി

3. ചന്ദ്രഘണ്ട

4. കുഷ്മാണ്ഡ

5. സ്കന്ദമാത

6. കാത്യായനി

7. കാലരാത്രി

8. മഹാഗൗരി

9. സിദ്ധിദാത്രി

പ്രഥമം ശൈലപുത്രീതി ദ്വിതീയം ബ്രഹ്മചാരിണീ

ത്രുതീയം ചന്ദ്രഘണ്ഡേതി കൂശ്മാണ്ഡേതി ചതുര്‍ത്ഥകം

പഞ്ചമം സ്കന്ദമാതേതി ഷഷ്ടം കാത്യായനീതി ച

സപ്തമം കാളരാത്രീതി മഹാഗൌരീതി ചാഷ്ടമം

നവമം സിദ്ധിധാത്രിതി പ്രോക്താ നവദുര്‍ഗ്ഗാഃ പ്രകീര്‍ത്തിതാഃ

നവരാത്രി മന്ത്ര ജപത്തിനുത്തമമായ കാലമാണ്. ഒന്‍പതു ദിനങ്ങളും ഉപാസനകള്‍ക്കും മന്ത്രജപങ്ങള്‍ക്കും അത്യുത്തമമെന്നു പുരാണമതം. നവരാത്രി വ്രതത്തിനൊപ്പമുള്ള മന്ത്രജപം കൂടുതല്‍ ഫലദായകം. ഒന്‍പതു ദിവസം ജപിക്കേണ്ട മന്ത്രങ്ങളും ജപസംഖ്യയും ജപത്തിനൊപ്പം ധരിക്കേണ്ട വസ്ത്രങ്ങളുടെ നിറങ്ങളും മന്ത്ര ഫലങ്ങളും ചുവടെ പറയുന്നു. ഈ മന്ത്രങ്ങള്‍ ‘ദശമഹാവിദ്യ’യില്‍ നിന്നും എടുത്തിട്ടുള്ളതാണ്.

നവരാത്രിയുടെ ഒമ്പത് ദിവസം നാളെ ആരംഭിക്കുന്നു.

ആദ്യ ദിവസം, ഗുഡി പഡ്വവ ശൈലപുത്രി ദേവിയുടെ ആരാധന.

മന്ത്രം -

ഓം ഹ്രീം നമ: 108 പ്രാവശ്യം 2 നേരം, ചുവന്ന വസ്ത്രം. ഫലം: പാപ ശാന്തി

രണ്ടാം ദിവസം, സർവ്വ സിദ്ധി യോഗ, ബ്രഹ്മചാരിനി ദേവിയുടെ ആരാധന

മന്ത്രം -

ഓം വേദാത്മികായെ നമ. 336 പ്രാവശ്യം, 2 നേരം. വെളുത്ത വസ്ത്രം. ഫലം: മനശാന്തി.

മൂന്നാം ദിവസം, സർവ്വ സിദ്ധി യോഗ, ചന്ദ്രഘണ്ഡാ ദേവിയുടെ ആരാധന

മന്ത്രം -

ഓം ത്രി ശക്ത്യെ നമ. 108 വീതം, 3 നേരം. വെളുത്തവസ്ത്രം. അരയാല്‍, തുളസിത്തയ്ക്കു സമീപമുള്ള ജപം കൂടുതല്‍ ഗുണദായകം. ഫലം: ശാപ ദോഷ നിവാരണം.

നാലാം ദിവസം ദേവി കൂഷ്മാണ്ഡ ദേവിയുടെ ആരാധന

മന്ത്രം -

ഓം സ്വസ്ഥായെ നമ. 241 വീതം, 2 നേരം. വടക്ക് തിരിഞ്ഞുള്ള ജപം ഗുണദായകം. വെള്ള വസ്ത്രം. ഫലം: കുടുംബ സമാധാനം, ശാന്തി.

അഞ്ചാം ദിവസം, രവി യോഗ, സ്കന്ദമാത ദേവിയുടെ ആരാധന

മന്ത്രം -

ഓം ഭുവനെശ്വര്യെ നമ. 108 വീതം, 3 നേരം. ചുവന്ന വസ്ത്രം. ഫലം: ഇഷ്ടകാര്യ സിദ്ധി.

ആറാം ദിവസം കാർത്യായനി ദേവിയുടെ ആരാധന

മന്ത്രം -

ഓം മഹായോഗിനൈ്യ നമ. 241 വീതം, 2 നേരം. കിഴക്കോട്ടു തിരിഞ്ഞുള്ള ജപം ഗുണദായകം. ചുവന്ന വസ്ത്രം. ഫലം: ഉപാസനാ ശക്തി ഉണ്ടാകാന്‍, ദൈവാനുഗ്രഹം ഉണ്ടാകാന്‍.

ഏഴാം ദിവസം കാലരാത്രി (ദേവി ശുഭംകരി) ദേവിയുടെ ആരാധന

മന്ത്രം -

ഓം സാമപ്രിയായെ നമ. 336 വീതം, രണ്ടു നേരം. ദീപം തെളിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ജപം ഗുണദായകം. വെളുത്ത വസ്ത്രം. ഫലം: ഐശ്വര്യം, ദാരിദ്ര്യം നീങ്ങി ധന സമൃദ്ധി.

അഷ്ടമി, മഹാഗൗരി ദേവിയുടെ ആരാധന

മന്ത്രം -

ഓം ത്രികോണസ്ഥായെ നമ. 108 വീതം, 3 നേരം. ചുവന്ന വസ്ത്രം. ഫലം: വശ്യ ശക്തി, സാമൂഹിക പ്രീതി, ജനഅംഗീകാരം.

നവമി ദിവസം, അമ്മ സിദ്ധിധാത്രി ദേവിയുടെ ആരാധന.

മന്ത്രം -

ഓം ത്രിപുരാത്മികായെ നമ. 244 വീതം, 2 നേരം. വെളുത്ത വസ്ത്രം. ഫലം: ദുരിതങ്ങള്‍, അലച്ചില്‍ മാറുവാന്‍, ഇഷ്ട കാര്യ ലാഭം.

 പൊതുവായി വീടുകളിൽ ചെയ്യുന്ന പൂജാവിധി -

1. ശുദ്ധി – വീടും പൂജാമുറിയും വൃത്തിയാക്കുക.

2. ഘടസ്ഥാപന/കലശസ്ഥാപന – വെള്ളം, മാങ്ങയില, തേങ്ങ, കുമ്പളം/കലശം സ്ഥാപിച്ച് ദേവിയെ ആഹ്വാനം ചെയ്യുക.

3. ദീപം തെളിയിക്കൽ – അഷ്ടദീപം/നവദീപം തെളിയിക്കുന്ന പതിവ്.

4. ദേവി സ്തുതി – ദേവിയുടെ 108 പേരുകൾ (അഷ്ടോത്രം) അല്ലെങ്കിൽ സഹസ്രനാമം ചൊല്ലുക. ഓം എയിം ഹ്രീം ക്ലീം ചാമുണ്ടായൈ വിച്ചേ ദിവസവും പമാവധി ജപിക്കുക. ദുർഗ്ഗ സപ്തശതി (മാർകണ്ഡേയപുരാണത്തിലെ ദേവീ മഹാത്മ്യം) പാരായണം നടത്തുന്നു.

5. നൈവേദ്യം – വേവിച്ച അരി, പലഹാരം, പഴം, ചക്കരപൊങ്കൽ, തേൻ, പാലു തുടങ്ങിയവ സമർപ്പിക്കുക.

6. ദീപാരാധന നടത്തുക.

ദുർഗ്ഗാദേവി ധ്യാനമന്ത്രം

ॐ सर्वमंगल मांगल्ये शिवे सर्वार्थ साधिके । शरण्ये त्र्यम्बके गौरि नारायणि नमोऽस्तुते ॥

ദുർഗ്ഗാ ഗായത്രി മന്ത്രം

ॐ कात्यायन्यै च विद्महे कन्यकुमार्यै धीमहि । तन्नो दुर्गि: प्रचोदयात् ॥

ദുർഗ്ഗാസ്തുതി ശ്ലോകം ചൊല്ലുക

या देवी सर्वभूतेषु शक्तिरूपेण संस्थिता । नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नमः ॥

ദുർഗ്ഗാ മന്ത്രം -

ॐ ऐं ह्रीं क्लीं चामुण्डायै विच्चे ॥

Uses of Green Chiretta/चिरायता/നിലവേപ്പ്/Nilavembu/കിരിയാത്ത Kudineer Powder for all types of Fever

My Personal Experience with Nilavembu Kashayam/green chiretta

I used to depend on paracetamol and antibiotics every time I had a fever. However, after making Nilavembu Kashayam (Green Chiretta / Kiriyatha / Chiretta / Neela Vembu decoction) a regular habit twice a month, I have noticed a remarkable change—now I hardly ever get a fever.

How I prepare it:

Take 10 grams of Green Chiretta (Nilavembu) powder.

Boil it in 100 ml of water until the quantity reduces to half.

Drink 50 ml twice daily, once in the morning and once in the evening.

Prepare the decoction fresh for each dose.

In my experience, continuing this for three days usually brings down fever effectively.

For Malayalis living in North India, frequent fevers are common due to the climate. But ever since I started this preventive practice twice a month, I can confidently say that fever no longer troubles me.

Interestingly, when dengue fever was widespread in Tamil Nadu, the government distributed this very decoction through hospitals. Even today, hospitals prepare it in the morning and keep it ready in large containers for the public. Unlike in Kerala, where many people tend to dismiss Ayurveda, in Tamil Nadu there is genuine respect and acceptance for such traditional remedies.

എൻ്റെ സ്വന്തം അനുഭവത്തിൽ നിന്ന് :

ഞാൻ പനി വരുമ്പോഴൊക്കെ പതിവായി
പാരസെറ്റമോളും ആന്റിബയോടിക്സും കഴിക്കാരുള്ള ആളായിരുന്നു. നിലവേപ്പ് കഷായം മാസത്തിൽ 2 തവണ ശീലം ആക്കിയതോടെ പനി വരാറില്ല.

100 മില്ലി വെള്ളത്തിൽ 10 ഗ്രാം കിരിയാത്ത നിലവേപ്പ് Green Chiretta/ चिरायता / നീലവെമ്പു കുഡിനീർ പൊടി പകുതി പാകമാകുന്നതുവരെ തിളപ്പിക്കുക, രാവിലെയും വൈകുന്നേരവും 50 മില്ലി രണ്ട് തവണ കുടിക്കുക. ഓരോ ഡോസിനും നിലവെപ്പ് പുതുതായി തയ്യാറാക്കുക. മൂന്ന് ദിവസം കൊണ്ട് പനി പോകാറുണ്ട് എന്നത് എന്റെ അനുഭവം.

നോർത്ത് ഇന്ത്യയിലെ കാലാവസ്‌ഥയിൽ മലയാളികൾക്ക് കൂടെ കൂടെ പനി വരുന്നത് കൊണ്ട് മാസത്തിൽ 2 തവണ ഒരു മുൻകരുതൽ പോലെ ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങിയതോടെ പനി വരാരെ ഇല്ല എന്ന് പറയാം.

തമിഴ്നാട്ടിൽ ഡെങ്കിപ്പനി നിയന്ത്രിതാധീനമല്ലാതിരുന്ന സമയത്ത് ഈ കഷായം സർക്കാർ ആശുപത്രികളിൽ വിതരണം ചെയ്‌തീരുന്നു. ഇപ്പോഴും ആശുപത്രികളിൽ രാവിലെ തന്നെ കഷായം ഉണ്ടാക്കി കലങ്ങളിൽ നിറച്ച് വയ്ക്കാറുണ്ട്. അവർക്ക് മലയാളികളെ പോലെ ആയുർവേദത്തിനോട് പുച്ഛമില്ല.

मेरे अपने अनुभव से :

मैं चिरायता का उपयोग करने के बाद बुखार के लिए पेरासिटामोल और एंटीबायोटिक दवाओं का उपयोग बंद कर चुका हूँ।

यह रोग प्रतिरोधक क्षमता बढ़ाने में भी सहायक है। इसके सेवन से खून साफ होता है तथा धमनियों में रक्त प्रवाह सुचारू रूप से संचालित होता है। महीने में दो बार बुखार न होने पर भी ये दवाई बनाके पिता हूँ, ताकि बीमार न हो।

10 ग्राम green chiretta/ चिरायता 100 मिलीलीटर पानी में उबालें जब तक कि यह आधे से कम न हो जाए और प्रतिदिन सुबह और शाम दो बार 50 मिलीलीटर का सेवन करें। प्रत्येक खुराक के लिए नए सिरे से चिरायता तैयार करें। तीन दिनों तक सेवन करने पर बुखार कम हो जाएगा।

बुखार में सहायक – इसमें एंटी-पायरेटिक (fever reducing) गुण होते हैं।

रोग प्रतिरोधक क्षमता – प्रतिरक्षा तंत्र को मजबूत बनाता है।

खून शुद्ध करना – खून में मौजूद विषाक्त पदार्थों को बाहर निकालने में मदद करता है।

पाचन में सुधार – भूख बढ़ाता है, अपच और कब्ज में सहायक।

यकृत (liver) को समर्थन – हेपाटो-प्रोटेक्टिव गुण होने से लीवर के लिए अच्छा माना जाता है।

आपके बताए नुस्खे का सार

मात्रा: 10 ग्राम सूखा चिरायता

पानी: 100 मिलीलीटर

तैयारी: उबालकर आधा होने तक पकाएँ

खुराक: 50 मिलीलीटर सुबह-शाम

अवधि: अधिकतम 3 दिन (बुखार कम करने हेतु)

सावधानियाँ ⚠️

अत्यधिक कड़वा स्वाद होने के कारण लंबे समय तक सेवन पेट में गैस या एसिडिटी बढ़ा सकता है।

लो ब्लड प्रेशर वालों को सावधानी से लेना चाहिए, क्योंकि ये BP को घटा सकता है।

गर्भवती और स्तनपान कराने वाली महिलाओं को बिना विशेषज्ञ की सलाह के नहीं लेना चाहिए।

एंटीबायोटिक का पूरा कोर्स बीच में बंद करना खतरनाक हो सकता है, अगर डॉक्टर ने प्रिस्क्राइब किया हो। चिरायता सहायक है, लेकिन गंभीर संक्रमण में केवल इसी पर निर्भर नहीं रहना चाहिए।